تاریخچه اولین ساعت ها در جهان

مطالعه تاریخچه اولین ساعت ها در جهان برای انسان امروزی که همیشه در مضیقه‌ی زمان بوده است؛ جالب است. ما انسان‌ها از ابتدا به چیزی نیاز داشتیم که بتوان زمان را به کمک آن بیان کرد. در این مسیر راه‌هایی برای علامت گذاری گذر ساعت‌ها، دقیقه‌ها و ثانیه‌ها و حتی میلی ثانیه‌ها ابداع شد که قابل اعتمادتر از تخمین‌های انسانی بود. اما نتایج بدست آمده رضایت بخش نبود، در نتیجه انسان‌ها تصمیم به بهبود اختراعات گرفتند. تا اینکه امروز به اینجا رسیدیم و همچنان در تلاشیم تا کارها را بهتر، آسان‌تر، در دسترس‌تر و دقیق‌تر کنیم.

تاریخچه اولین ساعت ها در جهان

اگر به دنبال تاریخچه‌ اولین ساعت ها در جهان هستید؛ مطالعه‌ی این مقاله می‌تواند مفید باشد. همیشه اولین‌ها در جهان ساده‌ترین‌ها هستند و در واقع بنیان‌گذار بسیاری از تحولات امروزی. اگر امروزه ساعت‌های هوشمند و جدید و حتی عجیب و مرموز را در دستان یا خانه‌ی مان داریم، همگی به لطف اختراع ساعت‌های قدیمی و پیش پا افتاده هستند. اریخچه‌ اولین ساعت ها در جهان به ما نشان می‌دهد که بشر از ابتدا برای در دست گرفتن زمان برنامه داشته و با گذر تاریخ و به دست اوردن ابزارهای پیچیده‌تر با اندکی تفکر و خلاقیت، نمونه‌های قدیمی را به خوبی ارتقا داده و سطح کیفی و کمی زندگی خود را رشد داده است.

ساعت آفتابی

در حدود 3500 سال قبل از میلاد، ساعت آفتابی در چین و مصر رایج بود. در حدود 600 سال قبل از میلاد، مخترعی به نام Anaximander اولین ساعت آفتابی فلزی یونانی را خلق کرد.

ساعت آفتابی دستگاهی است که برای نشان دادن زمان روز با موقعیت خورشید استفاده می‌شود و از صفحه ای با علامت‌هایی مانند ساعت و جسمی با لبه مستقیم تشکیل شده است که روی صفحه سایه می‌اندازد. در اصطلاح عامیانه، ساعت آفتابی ساعتی است که از حرکت سایه برای نشان دادن زمان استفاده می‌کند.

با این حال، ساعت آفتابی دارای برخی اشکالات بسیار مهم است. به عنوان مثال، در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف، طول سایه‌های متفاوتی ایجاد می‌شود و در نتیجه سایه شاخص با سرعت‌های متفاوتی حرکت می‌کند. بنابراین در ساعت‌های آفتابی، برای نمایش زمان صحیح، باید همیشه ثابت بمانند و همچنین ساعت‌های آفتابی در شب کار نمی‌کنند.

ساعت شنی

همان طور که در بالا اشاره شد، ساعت‌های آفتابی در شب کار نمی کنند. به منظور تعیین زمان در فاصله بین غروب خورشید و زمان طلوع دوباره، انسان‌ها شروع به بررسی و کشف روش‌های جایگزین برای تعیین زمان کردند. در سال 1500 قبل از میلاد، شمع‌هایی که با سرعت مشخصی می‌سوزند اختراع شدند. تقریباً در همان زمان، ساعت شنی به یک دستگاه اندازه گیری زمان رایج تبدیل شد.

ساعت شنی وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری گذر زمان استفاده می‌شود. این ساعت شامل دو لامپ شیشه‌ای است که به صورت عمودی توسط یک گردن باریک به هم متصل شده‌اند تا یک جریان تنظیم شده از یک ماده (از لحاظ تاریخی ماسه) از لامپ بالایی به لامپ پایینی برقرار شود. به طور معمول، لامپ‌های بالا و پایین متقارن هستند به طوری که ساعت شنی بدون توجه به جهت، مدت زمان یکسانی را اندازه‌گیری می‌کند. مدت زمان مشخصی که یک ساعت شنی مشخص می‌شود توسط عواملی از جمله مقدار و درشتی ذرات معلق، اندازه لامپ و عرض گردن تعیین می‌شود.

همچنین در حدود 1000 سال قبل از میلاد، ساعت‌های آبی که تقریباً شبیه ساعت شنی کار می کردند، محبوب شدند و در سال 1100 میلادی ساعت‌های مکانیکی جایگزین همتایان آبی خود شدند.

ساعت آونگی

ساعت‌های مکانیکی از مجموعه‌ای از قرقره‌ها، وزنه‌های تعادل و زنگ‌ها ساخته شده بودند (کلمه ساعت در واقع از زبان فرانسوی به معنای زنگ گرفته شده است) و در سراسر جهان شروع به ظهور کردند، اما دقیق‌تر از ساعت‌های آبی نبودند. به طوری که ساعت‌های مکانیکی دارای نیم ساعت یا بیشتر خطا در روز بودند، تا اینکه گالیله آونگ را در سال 1594 کشف کرد. اما گالیله از کشف آونگ برای ایجاد ساعتی با کارکرد بهتر استفاده نکرد.

تا اینکه در سال 1657 یک مرد هلندی به نام Christian Huygens بعد از 63 سال، مفهوم آونگ را درک کرد و به کمک آن ساعت مکانیکی را بهبود بخشید. به طوری که ساعت‌های مکانیکی از آن به بعد تنها 15 ثانیه را در روز از دست می دادند. این ساعت مکانیکی اولین ساعت با دقت معقول در جهان بود. ساعت‌های آونگی از محبوبیت بالایی برخوردار بودند اما به علت بزرگی و سنگینی، قابل حمل نبودند.

ساعت آبی

ساخت این ساعت به زمان قبل از اسکندر مقدونی بر می گردد و طبق تاریخ به احتمال زیاد در ایران ساخته شده است. این ساعت بیشتر برای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. نحوه ی نشان دادن زمان توسط این ساعت با آب بوده است که در انواع مختلفی ساخته می‌شده. دقیق‌ترین نمونه‌ی ساعت آبی به نام پنگان یا فنجان نامیده می‌شد. ساعت آب متشکل از 4 بخش است:

1- کاسه یا فنجان که وظیفه‌ی شمارش دقیقه را دارد.

2- دیگ پر از آب

3- سنگ‌های کوچک

4- میرآب یا محاسبه‌گر آب

5- محل استقرار ساعت که به ان خانه فنجان می گفتند

نحوه ی کار این ساعت بدین گونه است که فنجان را درون دیگ پر از آب قرار می‌دهند. این فنجان یک سوراخ در کف ظرف دارد و خطوطی برای سنجش در داخل ان کشیده شده. پر شدن هر فنجان معادل مدت زمانی است که گذشته. اگر هر پر شدن را مثلا 10 دقیقه در نظر می‌گرفتند با پر شدن 5 لیوان یعنی 50 دقیقه از زمان گذشته است. بیشترین کاربردی که این ساعت داشته است برای کشاورزی بوده که بعدها برای تعیین طولانی‌ترین شب سال یا تعیین اوقات شرعی از آن استفاده می‌کردند.

ساعت شمعی

شاید یکی از ساعت‌های ساده و کم خرج همین ساعت شمعی باشد. عملکرد این ساعت نیز بسیار ساده است. در قدیم که زمان سنج دقیقی وجود نداشته از ان به ساعت پیه سوز نیز یاد می کردند. نحوه ی عمل اسن ساعت شمعی بدین شکل است که چندین میخ اهنی با فواصل یکسان به درون بدنه ی شمع فرو می کردند که با آب شدن تدریجی شمع هر میخ به روی زمین می افتاد که به معنای گذر زمان بود. طول و قطر شمع نیز باید کاملا مشخص باشد که بتوان به صورت دقیقتری زمان را با آن سنجید.

تاریخچه‌ی دقیق و نحوه‌ی پیدایش این ساعت مشخص نیست اما در اشعار یک متفکر چینی در سال 520 عصر حاضر به ان اشاره شده شده است.

ساعت زنگی

شاید تعجب کنید که ساعت زنگ‌دار در زمان های قدیم و حتی در زمان ساعت‌های آبی نیز وجود داشته‌اند اما به شکلی متفاوت. در گذشته ساعت‌های آبی را به شکلی می‌ساختند که تولید صدایی شبیه زنگ داشته باشد.

اما در اینجا منظور ما ساعت‌های مکانیکی دارای زنگ است. این ساعت‌ها در سده 15 میلادی در اروپا ساخته شد. در نمونه‌های اولیه‌ی این ساعت سوراخ‌هایی در ساعت قرار داده بودند که با گذاشتن یک پین در سوراخ مناسب، زمان زنگ را تنظیم می کردند. پس از ان در سال 1787 یک آمریکایی ساعت زنگ‌دار جدیدتری را برای بیدار کردنش در 4 صبح، ساخت.

ساعت انالوگ یا ساعت سنتی یک نوع ساعت است که برای نمایش زمان از عقربه‌ها استفاده می‌کند. این ساعت‌ها دارای سه عقربه هستند: عقربه ساعت، عقربه دقیقه و عقربه ثانیه. عقربه ساعت در یک دور کامل ۱۲ ساعت را طی می‌کند، عقربه دقیقه نیز در یک دور کامل ۶۰ دقیقه را طی می‌کند و عقربه ثانیه در یک دور کامل ۶۰ ثانیه را طی می‌کند. ساعت انالوگ به صورت دقیق اوقات را نشان می‌دهد و معمولاً در ساعت‌های دیواری، ساعت‌های مچی و ساعت‌های میزی استفاده می‌شود.

ساعت مکانیکی

این ساعت بر اساس قوانین مکانیکی عمل می‌کند. یک تا چند چرخ دنده با اتصال به عقربه‌ها و یک مکانیزم کنترل شده، زمان را به راحتی به شما نشان می‌دهند. نمونه های متفاوتی در ابعاد و شکل‌های این ساعت ساخته شد به گونه‌ای که در کوتاهترین زمان بخش زیادی از مردم جهان یک ساعت مکانیکی را در خانه‌ی خود و یا روی دستان خود به عنوان ساعت مچی داشتند. قابلیت‌های این ساعت با گذر زمان بیشتر شد و نمایش تقویم و زنگ هشدار به آن افزوده شد.

ساعت اتمی

این ساعت بر اساس تغییر انرژی در سطح اتم یا گروهی از اتم‌ها اندازه‌گیری می‌شود. در واقع اتم‌ها با کمک امواج الکترومغناطیسی جابه جا می‌شوند. این جابه جایی یک موج تولید می‌کند که برای اندازه‌گیری زمان از این موج استفاده می‌شود. این ساعت دقیق‌ترین ساعت دنیا شناخته شده و دقتی برابر یک ثانیه در 100میلیون سال دارد.